Izletišta koja će nam biti „po volji“ i koja će zadovoljiti sve naše želje i kriterijume, nije lako pronaći. Ovim tekstom Vam možda pomognemo u tome i učinimo praznike lepšim. Pa, da krenemo…

IZLETIŠTA I PROSLAVA PRVOG MAJA

Međunarodni praznik rada, koji se slavi 1. maja, tradicionalno okuplja radnike širom sveta u borbi za poboljšanje uslova rada. U Srbiji se tog dana organizuju manji protesti, ali je fokus često na druženju, izletima i zabavi, uprkos izazovima s kojima se suočavaju radnici. Pored toga, 1. maj je povezan i s tradicijom „prvomajskog uranka“ u zemljama regiona. To podrazumeva odlazak u prirodu, u popularna izletišta i proslavu od ranog jutra. Ovaj običaj ima korene u dočeku proleća, preuzet je iz različitih kultura i obično se povezuje s ritualima koji označavaju dolazak proleća. U srpskoj tradiciji, dolazak proleća dočekivan je Đurđevdanskim urankom (6. maj), koji je bio početak letnje polovine godine. Na taj dan, kuće su kićene zelenilom, a obavljali su se i razni obredi koji su u vezi sa zdravljem stoke.

Proslava 1. maja kao praznika rada počela je pre Drugog svetskog rata, ali je postala zvanična državna proslava u godinama komunizma. Međunarodni praznik rada postao je zvaničan praznik, a tradicionalni običaji su ustupili mesto Prvomajskim urancima. To je imalo ideološke i antireligijske motive u skladu s državnom politikom.

IZLETIŠTA U OKOLINI BEOGRADA

ADA CIGANLIJA

Jedno od najpoznatijih izletišta u Beogradu je Ada Ciganlija. Ada je čarobno mesto koje očarava posetioce svojom prirodnom lepotom. Ada je nekada bila pravo ostrvo okruženo vodom sa svih strana. Danas je pretvorena u poluostrvo koje privlači veliki broj turista, naročito tokom letnjih meseci.

Istorija Ade Ciganlije seže u prošlost, nastala je u blizini ušća Save u Dunav. Vegetacija je oduvek bila bujna i bogata, a ovo područje je još od doba Karađorđa i Miloša Obrenovića bilo poznato po svojim prirodnim bogatstvima. Zbog toga je 1821. godine i proglašena za državno dobro.

Ada Ciganlija je savršeno mesto za porodične izlete i aktivnosti na vodi. Pored sunčanja i kupanja, posetioci mogu uživati u različitim sportovima. Ronjenje, pedaline, skijanje na vodi, veslanje, kajaking su samo neki od njih. Takođe, Ada nudi terene za odbojku na pesku, košarku, fudbal i tenis, kao i paintball teren za ljubitelje avanture. Za one hrabre, postoji i mogućnost bandži skoka sa visine od 55 metara. Za ljubitelje biciklizma i vožnje rolera, na raspolaganju su staze koje se protežu duž čitave obale.

Pored sportskih aktivnosti, posetioci mogu istražiti Ada Ciganliju vozeći se turističkim vozićem ili testirati svoju spretnost na poligonima u Avantura parku.

Tu je, naravno, i piknik prostor, omiljeni deo izletnika. Celokupna zona je opremljena zidanim roštiljima (ima ih 20), drvenim stolovima i klupama. Jednom rečju, prostor za uživanje.

Do Ade Ciganlije možete doći autobusima gradskog prevoza ili automobilom. Autobusi linija 23, 37, 52, 53, 56, 55, 57, 85, 89, 89, 92 i 553 voze do stanica Ada Ciganlija ili Čukarica. Automobilom se možete uputiti na ulice Radnička i Obrenovački drum, a na Adi i okolini se nalazi dovoljno parking mesta, uključujući i parking Ada Mall-a.

KOŠUTNJAK

Košutnjak je jedna od najvažnijih prirodnih oaza u Beogradu koja pruža raznovrsne mogućnosti za opuštanje i rekreaciju. Sa svojih 330 hektara površine, Košutnjak je uređen kao impresivan park i izletište, nudeći posetiocima priliku da uživaju u zelenilu i svežem vazduhu u srcu grada.

Istorija ovog područja seže u prošlost. Ime Košutnjak potiče od košuta koje su nekada nastanjivale ove krajeve pre urbanizacije. Do početka 20. veka, Košutnjak je služio kao lovište. Od 1903. godine otvoren je za javnost. Poznat je i kao mesto na kojem je knez Mihailo Obrenović izgubio život 1868. godine.

Košutnjak nudi mnogobrojne aktivnosti za posetioce. Možete provesti ceo dan uživajući u brojnim aktivnostima poput sportskih terena, bazena, jahanja konja ili posete restoranima koji nude lokalne specijalitete s pogledom na prirodu.

Do Košutnjaka možete doći sopstvenim vozilom ili gradskim prevozom. Automobilom, put od centra grada traje manje od 20 minuta, a možete pratiti putanja kroz naselje Žarkovo. Takođe, linije gradskog prevoza poput 23, 53, E2 i 56 pružaju mogućnost dolaska do Košutnjaka do stajališta SC Košutnjak, odakle se peške možete uputiti na staze Košutnjaka.

AVALA

Avala je, svakako, u grupi omiljenih izletišta za sve ljubitelje prirode, posebno za stanovnike Beograda i okoline, zbog svoje blizine i jednostavnog pristupa. Pored automobila, Avala je dostupna i linijama gradskog prevoza 401, 402, 403, 404 i 406 sa Banjice: Tokom letnje sezone autobus broj 400 vozi posetioce od Slavije do vrha Avale i nazad.

Na Avali se nalaze dva planinarska doma, Mitrovićev Dom i Čarapićev Brest, kao i Hotel Avala, koji nude uživanje u gastronomskim specijalitetima i usluge prenoćišta. Hotel Avala, podignut 1928. godine na zahtev kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića. Poseduje impresivnu arhitekturu projektovanu od strane ruskog arhitekte Viktora Lukomskog. U blizini hotela nalaze se obeležena mesta za roštiljanje, idealna za one koji vole pripremu hrane u prirodi.

Na Avali su se održavala razna takmičenja poput orijentiringa, penjanja, planinskog biciklizma i brdskog relija. Obnovljeni Avalski toranj, završen 2009. godine, nudi posetiocima restoran na 119. metru visine, kao i vidikovac na 122. metru visine, pružajući spektakularan pogled na okolinu.

U neposrednoj blizini Avale, na putu za Zuce, nalaze se dečije odmaralište Šuplja stena i jezero Trešnja.

Pre II svetskog rata, Avala je imala svoj dan, Đurđevdan (6. maj), kada su na njoj organizovane razne aktivnosti i manifestacije. Posle rata, ovaj običaj je postepeno zaboravljen, a danas slična atmosfera nastaje za 1. maj.

KOSMAJ

Planina Kosmaj, smeštena u okolini Mladenovca, sa svojih 626 metara nadmorske visine, druga je najniža planina u Srbiji, odmah posle Avale i predstavlja, već dugi niz godina jedno od omiljenih izletišta. Naziv potiče od keltske reči „cos“, što znači šuma, i stare indoevropske reči „maj“, koja označava planinu. Kosmaj ima tri vrha: Mali, Goli i Rutavi vrh, te poseduje preko 95 izvora zdrave vode. Zbog svog geografskog položaja, Kosmaj je često bio poprište sukoba i ratova, a poslednji sukob se odigrao tokom Drugog svetskog rata.

Nekada su Kosmaj i Avala činili poluostrvo u Panonskom moru. Danas je Kosmaj omiljeno izletište šumadijskog kraja, a to postaje jasno čim mu se približite.

KAKO STIĆI NA KOSMAJ

Put iz Beograda do ovog izletišta:

• Autoputem ka Nišu, prateći isključenje za Mladenovac, zatim skrenuti desno ka Sopotu i Kosmaju (52 km, 45 min).
• Alternativno, preko naselja Jajinci i Avale do Sopota, a zatim pratiti putokaze ka Kosmaju (58 km, oko 1 sat).

Nakon prelaska pruge i prolaska kroz Sopot, prilazi se Kosmaju, odakle se kreće stazom ka vrhu. Bilo koje godišnje doba nudi prelepe pejzaže, posebno jesen sa svojim šarenim nijansama. Na samom vrhu dominira spomenik borcima Kosmajskog odreda, impozantno delo vajara Vojina Stojića i arhitekte Gradimira Medakovića, podignuto 1971. godine u čast palih boraca u Drugom svetskom ratu.

ŠTA VIDETI NA KOSMAJU

Spomenik borcima Kosmajskog odreda: Na vrhu Mali Vis, ovaj spomenik dominira pejzažom i simbolizuje hrabrost i otpor boraca Kosmajskog odreda u Drugom svetskom ratu.

Spomen kosturnica na Belom Kamenu: Podignuta ratnicima Timočke divizije koji su pali u borbama za odbranu Beograda 1914. godine.

Manastir Tresije: Posvećen Saboru svetih Arhangela, ovaj manastir datira iz 1309. godine i predstavlja važan kulturno-istorijski lokalitet.

Manastir Pavlovac: Sagradio ga je despot Stefan Lazarević u 15. veku, a danas se ističe svojom arhitekturom i istorijskim značajem.

OKOLINA KOSMAJA

• Selters banja u Mladenovcu: Prostire se na 20 hektara sa uređenim stazama, šetalištima i parkom, poznata po toplo-slanoj vodi.
• Markovačko jezero: Opremljena plaža sa tuševima i restoranima.
• Orašac: Mesto gde je 1804. godine podignut Prvi srpski ustanak.
• Spomenik despotu Stefanu Lazareviću u selu Crkvine u Markovcu: Podignut 1427. godine, jedinstveni primer na Balkanu.

ZVEZDARSKA ŠUMA

Zvezdarska šuma, smeštena u istočnom delu Beograda i, takođe, spada u omiljena izletišta . Predstavlja idealno mesto za opuštanje, druženje i rekreaciju na svežem vazduhu, u miru i tišini. Šuma se nalazi u širem centru Beograda. Nakon Topčidera i Košutnjaka, predstavlja treću najveću šumu u urbanom delu grada. Ima površinu od oko 137 hektara, od čega je 21 hektar uređen kao park.

Na uređenom delu šume postavljeni su različiti sadržaji za decu i odrasle, uključujući male parkove sa ljuljaškama i klackalicama. Šetališta kroz šumu omogućavaju prijatan boravak u prirodi. Tereni za različite sportske aktivnosti, poput fudbala, košarke, boćanja, kao i trim staze su omiljeno mesto za rekreativce. Vožnja bicikla ili rolera je uobičajena aktivnost, kao i na ostalim gradskim izletištima.

Staze i prilazi šumi su redovno održavani i asfaltirani, omogućavajući šetnje i aktivnosti čak i po kiši ili noću, jer su staze osvetljene. Šuma je bogata raznovrsnom vegetacijom, sa prosečnom starošću od oko 65 godina, a najveće pošumljavanje je obavljeno pedesetih godina prošlog veka. Dominantne vrste drveća u šumi uključuju bagrem, topolu, jasen, hrast, bor, kesten, bukvu, lipu, platan, kao i različite vrste ukrasnog i šumskog šiblja. Šuma je domaćin oko 50 vrsta ptica, čineći boravak u ovom delu grada posebno ugodnim ljubiteljima prirode.

Na vrhu Zvezdarskog brda, gde je kralj Petar I Karađorđević planirao da izgradi svoj dvor, danas se nalazi Astronomska opservatorija. Ovaj objekat, izgrađen 1932. godine na nadmorskoj visini od 248 metara, predstavlja značajan deo Zvezdarske šume. Nedavno je u blizini opservatorije izgrađen i manji vidikovac. Sa njega se pruža prelep pogled na Karaburmu, Dunav i okolna naselja.

I na kraju, možda i najvažnija stvar. Čuvajmo izletišta i prirodu. Budite odgovorni kada palite i gasite vatru. Nemojte ostavljati đubre, nije teško, pokupite iza sebe i bacite u kontejner. Nemojte seći drveće, potrebno nam je. Prirodu smo nasledili, ali na čuvanje. Ne vozite pod uticajem alkohola. Ugrožavate i sebe i druge. Mislite o tome i lep provod Vam želimo.