Pod Avalom u naselju Beli potok, na mestu pogibije hrabrog vojnika, u jednom dvorištu, stoji i dalje kavkaski orah.

Na mestu gde se jedan život nažalost završen, drugi je započet“. Ova rečenica ukratko opisuje istoriju ovog živog spomenika poginulim borcima za oslobođenje Beograda u II svetskom ratu. Sa tako malo reči, svako ko je doživi, već će mu se uz silne emocije koje ga preplave, mnogo reći.

Za one koji žele detalje, u narednim redovima, sledi jedna neobična priča nastala od jednog naizgled „običnog“ oraha.

Davne 1944. godine tokom oslobađanja Beograda vodile su se teške borbe na Avali . Bile su to poslednje borbe pred oslobođenje, ali se neprijatelj nije predavao. Uz naše branioce, u prvim redovima, nalazili su se i vojnici Crvene armije iz svih delova teritorije bivšeg Sovjetskog Saveza, pa i sa Kavkaza. Na Avali je poginuo ogroman broj njih, pa je Avala postala jedno veliko groblje.

Jedan od hrabrih vojnika, koji se nije vatio kući , na mestu gde je počivao ostavio je unikatan spomenik, koji je i danas na istom mestu. Sem njega ostala je i dirljiva priča koja je ostala kao trag i sećanje na jednog Rusa, koji je dao život za oslobođenje bratskog naroda.

Kavkaski orah kao talisman

Dobrovoljci sa Kavkaza su nosili u džepu orah, kao talisman, da ih podseca na rodni kraj, a pored toga zbog izuzetne energetske vrednosti, mogli bi ga iskoristiti kao hranu, usled potencijalne iscrpljenosti od gladi. Pa su sa njima i sahranjivani. Tako je iz džepa jednog sahranjenog vojnika svoj koren pustio je ovaj orah. Slučajno ili namerno , svakako blisko Bogu i prirodi, ovo stablo je drugačije od svih stabala kavkaskog oraha, sigurno na ovim prostorima, a možda i do samog Kavkaza.

Priča se da ovo staro stablo puno čvorova postoji u dvorištu na Avalskom putu od 1945. godine. Kažu da je najverovatnije nikao između šest meseci , a najduže godinu dana od pogibije, jer bi u suprotom pod zemljom istrulio. I bivši i sadašnji vlasnici ovog dvorišta u kom stoji ovo staro drvo, brinu o njemu i  kažu da nije bilo godine da nije rodio. Svake godine on podari bar pet do šest kilograma ploda.

Nagrada „Zlatni vitez“

Priču o ovom orahu, javnosti je otkrio novinar Vladimir Jovanović 2009. godine i po njoj uradio film u saradnji sa Milošem Čolićem i Dragoslavom Mihajlovićem. Film je u Sevastopolju osvojio nagradu „Zlatni vitez“ u kategoriji dokumentaraca.

Zahvaljujući Branimiru Gajiću, jednom od orginazotora izložbe „Priča o drugom životu“ predstvljena je javnosti i istorija o ovom unikatnom stablu. Ova izložba je održana na Kalemegdanu.

Takođe, Kavkaski orah je i ime svečane akademije i muzičko dramskog događaja kojim je obeleženo oslobađanje Beograda u Narodnom pozorištu.

Postoji i poezija posvećena ovom stablu, kao večno sećanje i uspomena, a sve pesme prevedene su i na ruski jezik.

Životni vek i mladice

Tužna vest je da je životni vek ovog izuzetno starog stabla pri kraju, ali kako u svakoj nesreći ima malo sreće, postoji mladica koju su od Branimira Gajića dobili članovi moto kluba „Noćni vukovi“, koji o njoj brinu i ona je zasađena u krugu Sportskog društva „Radnički na Crvenom krstu. Ovoj mladici je posvećena izuzetna briga, jer je ona jedina koja se primila od plodova koji Gajić dobio od domaćina dvorišta u kom se orah nalazi. Osim nje članovi ovog kluba su dobili još nekoliko plodova nakon ove mladice, a jedan od njih poklonjen i  zasađen u Crnoj Gori.

Inače sportsko društvo „Radnički “ se nalazi u blizini apartmana belano, pa su naši česti gosti koji dolaze sa prostora bivšeg Sovjetskog saveza, uvek zainteresovani da saznaju što više detalja o ovom živom spomeniku. Mi ih rado uputimo u sve što mi znamo. A ako i vi dolazite u posetu Beograda, i tražite smeštaj, pogledajte raznovrsnu ponudu našeg smeštaja na belano.rs