Bajrakli džamija se često prolazi, a da ni ne primetite da se nalazi tu, tako skrivena i ušuškana u mirnoj uličici Dorćola u Beogradu.

Stil arhitekture u kojoj je izgrađeno ovo zdanje pripada osmanskoj arhitekturi, a njen početak izgradnje bio je 1575. Ima svega 1 minaret.

Bajrakli džamija je sagrađena oko 1575. godine, kao jedna od 273 džamije i mesdžida (posebne islamske bogomolje), koliko ih je u tursko doba bilo u Beogradu (Putopisi Evlije Čelebije). Prvobitno se zvala Čohadži-džamija, po zadužbinaru, trgovcu čohom, Hadži-Aliji. Bajrakli džamija je jednoprostorna građevina sa kupolom i minaretom. U vreme austrijske vladavine (1717—1739) pretvorena je u katoličku crkvu (kada je i srušen najveći broj beogradskih džamija).

1575 – godina previranja

1575 godine se svet suočavao sa brojnim političkim, ali i zdravstvenim prevratima, pa ne čudi podatak da je ove godine toliko veliki broj džamija podignut.

Te godine:

• Novi srpski patrijarh je postao Gerasim Sokolović (do 1586), rođak dvojice prethodnika i velikog vezira.
• Prvi put se pominju pravoslavni Srbi u Mostaru.
• Jaka epidemija kuge hara u Veneciji, ali i ostatku Evrope.
• Mimar Sinan je završio džamiju Selimiju u Jedrenu.
• Oko ove godine je u Beogradu izgrađena Čohadži-džamija, današnja Bajrakli džamija.

 

 

Po povratku Turaka, ponovo je postala džamija. Husein-beg, ćehaja (pomoćnik) glavnog turskog zapovednika Ali-paše, obnovio je bogomolju 1741. godine, pa se neko vreme zvala Husein-begova ili Husein-ćehajina džamija. Krajem 18. veka nazvana je Bajrakli-džamija, po barjaku koji se na njoj isticao kao znak za jednovremeni početak molitve u svim džamijama. Posle obnove u 19. veku, koju su preduzeli srpski knezovi, postaje glavna gradska džamija.

Nalazi se u ulici Gospodar Jevremovoj 11, a uz džamiju se nalazi i medresa, verska srednja škola. Bajrakli džamija je zapaljena 18. marta 2004, nakon martovskih nemira na Kosovu i Metohiji, kao „odgovor“ na paljenje srpskih crkava na Kosovu. Džamija je kasnije delimično obnovljena, i trenutno je jedina aktivna džamija u gradu Beogradu.

U neposrednoj je blizini brojnih apartmana na Dorćolu, stanova kod Kalemegdana i smeštaja u centru grada.

 

Arhitektura Bajrakli džamije

 

Arhitektura džamije pripada tipu jednoprostorne kubične građevine sa kupolom i minaretom. Masivnih zidova i sa malo otvora, građena je od kamena, a neki segmenti izvedeni su u opeci i kamenu. Građevina je kvadratne osnove, dok osmostranu kupolu nose istočnjački potkupolni lukovi i niše – trompe, sa skromnom dekoracijom konzola. Neujednačen je broj prozorskih otvora na fasadama, dok se po jedan nalazi na svakoj strani tambura kupole. Potkupolni nosači i svi otvori na građevini završavaju se karakteristično orijentalnim prelomljenim lukovima. Sa spoljne severozapadne strane postavljeno je minare – uska kula kupastog krova, sa kružnom terasom pri vrhu, sa koje mujezin poziva vernike na molitvu. Naspram ulaza, u unutrašnjosti džamije nalazi se najsvetiji prostor – mihrab, plitka niša sa raskošnim ukrasom svoda, postavljena u pravcu svetog grada Meke ka jugoistoku, dok je uzdignuta drvena propovedaonica (minber ili mimbar) postavljena desno od mihraba, u jugozapadnom uglu. Nad ulazom je drvena galerija (mahfil) sa koje se dospeva i do šerefe, terase na minaretu.

 

 

Unutrašnja dekoracija džamije je veoma skromna. Zidovi su neomalterisani sa plitkim profilacijama, retkim stilizovanim floralnim i geometrizovanim motivima i kaligrafskim natpisima stihova iz muslimanske svete knjige Kurana, zatim imenima prvih pravednih verskih poglavara halifa, kao i božjih tj. Alahovih veličanstvenih osobina i imena, ispisanih arapskim pismom na posebno ukrašenim rezbarenim pločama levhama. Pred ulazom u džamiju je postojao i zasvedeni arkadni trem sa tri manje kupole. U dvorištu se nalazi česma za molitveno umivanje, kao i verska škola (medresa) sa bibliotekom. Bajrakli džamija predstavlja glavni islamski kulturni centar u Beogradu. Danas je pomalo skrivena u ambijentu viših stambenih objekata u Gospodar Jevremovoj ulici.

Zbog starine, retkosti, očuvanosti izvorne namene, kao i reprezentativnosti verske arhitekture i islamske kulture stavljena je 1946. godine pod zaštitu države kao spomenik kulture, a 1979. godine utvrđena za kulturno dobro od velikog značaja

 

Šta je zapravo džamija?

 

Džamija, na arapskom „masdžid“, je bogomolja i mesto klanjanja u islamskoj kulturi, odnosno zajedničke molitve muslimana petkom. Termin koji mi koristimo je turski; ostatak sveta uglavnom koristi naziv koji dolazi od arapskog originala.

 

U njoj su zabranjene bilo kakve slike ili religijska muzika, zbog čega se razvila umetnost arabeske odnosno islamskih dekorativnih elemenata kao ponavljajućih geometrijskih formi, i kaligrafije.

Pored nje često se nalazi i škola, odnosno medresa, koja je verska ustanova i sa džamijom uglavnom čini jedinstveni kompleks.

 

 

Najlepše džamije na svetu

 

Religiozni objekti daleko su od pukih objekata namenjenih praktikovanju religioznih obreda i molitvi. One su spomenici kulture, tradicije i arhitekture. Oni nose tragove vremena i minulih vremena, energiju sadašnjosti i poruke za budućnost.

 

Džamije su uniformisane po svojim elementima, ali svaka je unikatna po svojoj lepoti.

Svaka džamija ima svoj mihrab (molitvenu nišu), zatim vudu gde se obavlja ritualno pranje, a uz njih i minbar (propovedaonicu) praćen uzdignutom platformom koja se zove dikah.

Ima ih mnogo, ali evo 7 najlepših džamija na svetu.

 

 

1. Saborna džamija u Heratu, Avganistan.

 

Saborna džamija u Heratu, Avganistan. Sagrađena oko 1200. godine od strane čuvenog sultana Gajasa-ud-Dina Gorija. Foto: Wikimedia Commons/DidierTais

2. Šeik-Zajedova džamija, Abu Dabi, Ujedinjeni Arapski Emirati.

Šeik-Zajedova džamija, Abu Dabi, Ujedinjeni Arapski Emirati. Završena je 2007. godine, a svetinja je sunitskog islama. Foto: Wikipedia/Creative Commons/FritzDaCat

3. Vazir-kanova džamija, Lahor, Pakistan.

Vazir-kanova džamija, Lahor, Pakistan. Gradnja je počela 1634, a trajala je sedam godina, tokom vladavine mogulskog cara Šaha Džahana, inače graditelja i Tadž Mahala. Ime je dobila po svom arhitekti. Foto: Wikimedia Commons/Guilhem Vellut

4. Džamija Ubudija, kraljevska je svetinja u Kuala Kangsaru u Maleziji.

Džamija Ubudija, kraljevska je svetinja u Kuala Kangsaru u Maleziji. Sagrađena je početkom 20. veka. Foto: Wikimedia Commons/Georg Wittberger

5. Prorokova džamija u Medini, Saudijska Arabija.

Prorokova džamija u Medini, Saudijska Arabija. Drugo je najsvetije mesto u islamu, a njenu gradnju je naložio sam poslanik Muhamed početkom 7. veka. Foto: Wikimedia Commons/Omar Chatriwala

6. Ibn Tulunova džamija

Ibn Tulunova džamija je najveća u Kairu i možda najstarija na svetu u smislu opstajanja u originalnoj formi. Njenu je gradnju naložio abasidski upravnik Egipta u 9. veku, a po njemu i nosi ime. Foto: Wikimedia Commons/Michal Huniewicz

6. Plava džamija u Mazari Šarifu u Avganistanu

Plava džamija u Mazari Šarifu u Avganistanu u svojoj sadašnjoj formi je sagrađena krajem 15. veka od strane sultana Huseina Murze Bajkara. Foto: Wikimedia Commons/Sgt. Kimberly Lamb (U.S. Armed Forces)

7. Nasir-ol-Molkova džamija, ili Ružičasta džamija, Širaz, Iran.

Nasir-ol-Molkova džamija, ili Ružičasta džamija, nalazi se u Širazu u Iranu i šiitska je svetinja. Završena je krajem 19. veka. Foto: Wikimedia Commons/Fulvio Spada

(izvor: Telegraf.rs)