Muzej Paje Jovanovića je memorijalnog tipa, smešten u stanu stare višespratnice u jednoj od glavnih beogradskih ulica.

Poznati slikar je za života ostavio Muzeju svoje brojne radove, od početnih skica do reprezentativnih portreta i istorijskih kompozicija. U Muzeju Paje Jovanovića delimično je rekonstruisan njegov bečki slikarski atelje sa delovima stilskog nameštaja. Pored toga, tu su i slikarski pribor, lična dokumenta, diplome i medalje, beleške i sećanja umetnika, deo prepiske i fototeka većine radova.

Muzej je otvoren 1970. a 1972. dopunjen je poklonima njegove supruge Hermine Muni Dauber sa još 11 Jovanovićevih slika. Ona je bila u dubokoj starosti kada je otvoren. Nikada nije uspela da ga poseti. Legat Paje Jovanovića danas se sastoji od 800 predmeta među kojima su, sem slikarevih dela, privatne fotografije, Pajini lični predmeti, nameštaj iz stana i ateljea u Beču, prepiske.

Nalazi se u neposrednoj blizini apartmana na Slaviji i stanova kod Hrama.

 

 

Ko je bio Paja Jovanović?

 

Paja Jovanović je rođen u Vršcu 16. juna 1859. godine. Još kao dete je pokazivao sklonost ka crtanju i slikanju. To i nije bilo toliko čudno s obzirom na to da je njegov otac, takođe, umeo veoma lepo da slika. Paja je sam učio da crta tako što je kopirao crkvene slike. Njegov talenat na ovaj način postaje primećen i on već sa četrnaest godina slika po porudžbini za crkvu. To mu je omogućilo da studira slikarstvo u Beču.

Kako bi mogao da upiše slikarsku Akademiju, Paja je prvo morao da završi gimnaziju i da pohađa školu crtanja kod profesora Maholca. 1877. godine upisao je bečku Akademiju u klasi cenjenog slikara Kristijana Gripenkerla. Studije je završio za tri godine, ali je nastavio sa učenjem istorijskog slikarstva kod istog profesora.

Pohađao je i časove kod profesora Leopolda Karla Milera, a na završnoj godišnjoj izložbi izloženo je njegovo delo „Ranjeni Crnogorac“, za koje je dobio drugo mesto i stipendiju za nastavak školovanja.

 

 

 

Učenje: Beč, Balkan, svet

 

Na preporuku profesora Milera, uspostavlja saradnju sa Tomasom Valisom, vlasnikom londonske galerije „Frenč“. Teme su bile iz života Crnogoraca, Hercegovaca i Albanaca. Cenu slika je sam određivao.
Često je putovao po Crnoj Gori i široj oblasti Balkana. Putovao je čak i u zemlje severne Afrike, Egipat i Maroko gde je nalazio inspiraciju za svoja dela. Uvek bi se fokusirao na atmosferu tih naroda i da što preciznije prenese njihovu kulturu, nošnju, nakit i predele.

Krajem 1883. godine, Paja Jovanović sa nepune 24 godie započinje da gradi internacionalnu karijeru putujući po glavnim evropskim umetničkim metropolama kao što su London, Minhen, Beč, Pariz, pa i Budimpešta. Postao je veoma cenjeni akademski slikar aristokratskih krugova.

1898. godine u Beču je izložio svoju sliku „Borba petlova“ i dobio zlatnu medalju. Ostala poznata dela su mu „Guslar“, „Kićenje neveste“, „U zasedi“, Arbanas“, „Izdajica“, „Umir krvi“…

Živeo je i radio u Minhenu, a potom i u Parizu. Bio je slavan i Srbija je bila ponosna na svog mladog slikara. 1884. godine, Paja je postao dopisni član Srpskog učenog društva, a 1888. godine je postao redovan član Srpske kraljevske Akademije.

 

 

Najvažnija dela Paje Jovanovića

 

Prekretnica je kada Paji Jovanoviću stiće porudžbina od patrijarha Georgija Brankovića da naslika veliku istorijsku kompoziciju „Seoba Srba“ pod Arsenijem III Čarnojevićem. U ovom periodu dalje je on naslikao brojne slike sa ovom tematikom: „Bitka u Teutoburškoj šumi“, „Ženidba hercoga Ferija IV s Jelisavetom Habzburškom“, „Takovski ustanak“ (po porudžbini kralja Milana Obrenovića), „Proglašenje Dušanovog zakonika“, „Krunisanje cara Dušana“; oslikava ikonostase Saborne crkve u Novom Sadu i ikonostas crkve u Dolovu i slika ciklus žitija Svetog Save i još nekoliko scena za Sabornu crkvu u Sremskim Karlovcima. Na Svetskoj izložbi u Parizu izložio je „Krunisanje cara Dušana“ i osvojio zlatnu medalju.

Pored istorijskih dela tu su i brojni i čuveni portreti: princeze Milice, kralja Nikole i prestolonaslednika Danila, zatim devet portreta austrijskog cara Franje Josifa i mnoge ženske portrete: Baronica Erlanger, Gospođa Štraus, Gospođa Mirka, Gospođa Hadson, Gospođa Kaufman, Sofija Dunđerski, Teodora Dunđerski… Izradio je i portret kralja Aleksandra Karađorđevića.

Paja Jovanović, jedan od naših najvećih slikara (i trenutno najskuplji srpski umetnik u svetu), imao je veliki otpor prema slikanju nagog tela. Ta odbojnost nastala je tokom studija na Likovnoj akademiji u Beču, gde su studentima pozirale stare i ružne osobe. Prvi akt naslikao je u poslednjoj deceniji 19. veka, inspirisan svojom tadašnjom ljubavnicom Bertom. Nakon toga napravio je pauzu od više decenija, sve dok u njegov život nije ušla Hermina Dauber – Muni. Njegova muza i supruga oslikana je na svim slikama tako da se iskaže jedna vanvremena lepota. Iako su slike nastale u periodu od nekoliko decenija, Muni je uvek isto predstavljena-mlada, lepa, eterična, nedodirljiva.

1947. godine je naslikao portret Josipa Broza Tita, a 1950. godine se vratio u Beč.

Paja Jovanović je preminuo 30. novembra 1957. godine u Beču.

 

 

 

Muzej Paje Jovanovića – izbor za kulturu

 

Cena ulaznice u muzej je 200 dinara, s tim što postoje popusti za učenike, studente i penzionere, pa je onda 100 dinara. Zahvaljujući izuzetnoj kustoskinji, može se saznati mnogo toga o životu slikara. Posle informativnog obilaska svakako imate vremena da sami uživate u umetnosti i šetate se po ovom prelepom salonskom stanu. Svakako preporučujemo legat kao jedno od mesta koje vredi posetiti u Beogradu, koje je van dobro utabanih turističkih ruta.

 

Informacije:

Adresa: Kralja Milana 21/4

Kontakt: +381 11 33 40 176

Posete se zakazuju na tel. +381 11 26 30 462

RADNO VREME:

Petak: 10-18h

Subota: 10-17 h

Nedelja: 10-14 h

E-mail: office@mgb.org.rs

 

BELANO Kontakt

 

Ukoliko često putujete i volite da posetite ovako značajne objekte od istorijskog, kulturnog i  umetničkog značaja, potražite recimo apartman na Slaviji u Beogradu tokom boravka vas i vaših kolega, saradnika ili delegacije, a nudimo i povoljan smeštaj u Beogradu svim posetiocima koji dolaze u Beograd na dan li dva. Slobodno nas kontaktirajte i rezervišite smeštaj putem naših kontakata:

Belano email: office@belano.rs

Belano telefoni: +381 60 55 66 509 , +381 66 55 66 509, +381 11 36 77 773